Aanbevelingen voor een robuuste maricultuursector in Vlaanderen

Aquacultuur is wereldwijd de snelst groeiende voedingssector. In Vlaanderen investeren ondernemingen en overheid fors in onderzoek, maar opschaling naar commerciële projecten is moeilijk. De sector loopt immers aan tegen hindernissen in de wet- en regelgeving. Daarbij zorgt een beleidsmatige onzekerheid ervoor dat investeringen niet of vertraagd doorgevoerd worden.
Nieuws
01 december 2021
Delen
LinkedInTwitterFacebook

In het voorjaar van 2021 heeft de Blauwe Cluster deze niet-technologische hinderpalen onder de loep genomen. Een intensieve dialoog met de sector en stakeholders bracht inzichten in het regelgevend kader, hoe dit ervaren wordt in de praktijk en wat de ambities en noden voor de toekomst zijn.

Dit traject resulteerde in een nota waarin De Blauwe Cluster concreet zichtbaar wil maken welke knelpunten de aquacultuursector ervaart inzake de wet- en regelgeving en welke pistes mogelijk zijn om deze hiaten aan te pakken.

mosseltouwen binnenhalen

Maricultuur als strategische keuze

Ontwikkeling van duurzame, mariene aquacultuur is een belangrijke opportuniteit in de omvorming van onze economie en voedselproductie. Bovendien kan maricultuur een significant bijdragen aan de transitie waar we voor staan. De laatste jaren hebben we dan ook heel wat kennis ontwikkeld op dit vlak.

Ondanks het bovenstaande blijkt de stap naar een volwaardige - economisch rendabele - sector groot. De ontwikkeling van een nieuwe sector gaat gepaard met techno-economische kinderziektes, maar ook de complexe beleidscontext en regelgeving hinderen het op de rails zetten van een nieuwe economische activiteit.

De vraag om deze problematiek aan te pakken werd onderschreven door het Vlaams Parlement in de resolutie “over de ontwikkeling van een duurzame en geïntegreerde aqua- en maricultuur in Vlaanderen” (dd. 2 juni 2021). Bovendien mag het strategisch karakter van maricultuur in België in een Europese context niet onderschat worden.

Indien we in Vlaanderen en België in de nabije toekomst naar een volwaardige en competitieve maricultuursector willen evolueren, zal het noodzakelijk zijn om maricultuuractiviteiten aantrekkelijker, instapklaar en laagdrempelig te maken zowel voor startende ondernemingen als voor kmo’s en grote bedrijven. Om dit te bewerkstellingen, is er nood aan een strategische positionering van aquacultuur in Vlaanderen en België.

7 sleutels tot succes

Om de verdere ontwikkeling van de mariene aquacultuur te ondersteunen, hebben we bij De Blauwe Cluster een analyse gemaakt die zo neutraal mogelijk de knelpunten die de sector ervaart inzake de wet- en regelgeving op Vlaams en federaal niveau concreet zichtbaar maakt.

Deze knelpunten situeren zich rond 7 aspecten: valorisatie van proefprojecten, signalisatieverplichtingen, sanitaire controles, zones voor aquacultuur, financiële risico’s, administratieve complexiteit, en ongelijk speelveld. Op basis daarvan formuleerden we heldere en haalbare aanbevelingen voor de beleidsmakers:

  1. Warmtekaart maricultuur: De overheid brengt in kaart welke gebieden in de Belgische Noordzee geschikte groeicondities hebben en diversifieert daarbij tussen verschillende soorten. De warmtekaart moet duidelijk maken waar de ‘hotspots’ voor maricultuur zich bevinden en of dit in overeenstemming is met de zones in het marien ruimtelijk plan.
  2. Alignering met de buurlanden: De overheid engageert zich om een competitieve houding inzake maricultuur aan te nemen. Hiervoor zal ze de eigen procedures bijsturen of hiaten in de wetgeving wegwerken door casestudies en implementatie van de wet- en regelgeving in onze buurlanden te bestuderen.
  3. Werkbaar kader voor proefprojecten: De overheid voorziet een innovatief kader voor proefprojecten door enerzijds de definitie van onderzoeksprojecten uit te breiden naar de volledige waardenketen van aquacultuurproducten, en anderzijds een soepelere procedure uit te werken om de infrastructuur van proefprojecten in stand te houden onder de vorm van commerciële projecten.
  4. Ingerichte mariparken: De overheid neemt het initiatief om zones die geschikt zijn voor aquacultuur in te richten als maripark en gepaste maatregelen te nemen om de veiligheid te garanderen, zoals kardinaalsboeien plaatsen en de kwaliteit van het schelpdierwater controleren. Hiermee creëert de overheid een juridisch beschermd en veilig kader voor investeerders in maricultuur.
  5. Samenwerkingsakkoord: De Vlaamse en Belgische overheid sluiten een samenwerkingsakkoord waarbinnen de respectievelijke bevoegdheden op elkaar worden afgestemd en verduidelijkt. Hiermee biedt ze een duidelijk administratief kader voor de maricultuursector.
  6. One-stop-shop: De Vlaamse en federale overheid installeren een hybride dienst waarbij bedrijven terechtkunnen bij aanspreekpunten op zowel Vlaams als federaal niveau wanneer ze de procedures voor de opstart en opvolging van maricultuurprojecten willen doorlopen.
  7. Verzekering tegen schade: Naar analogie met de landbouw sluit de overheid een verzekering tegen schade voor de maricultuursector af op om de economische schade ten gevolge van natuurfenomenen af te dekken en de sector zo te vrijwaren van bankroet.
zeewier in handen

De vlucht vooruit ...

Deze nota is in eerste instantie een oproep naar de bevoegde overheidsdiensten (zowel Vlaams als federaal) om onze voorstellen in overweging te nemen en acties te initiëren. De Blauwe Cluster heeft reeds een eerste consultatieronde met deze diensten achter de rug. Op basis van de ontvangen feedback zal De Blauwe Cluster in het voorjaar van 2022 concrete vervolgacties op te zetten.

De prioriteit ligt in de eerste plaats op het ontwikkelen van de warmtekaart voor maricultuur in het Belgisch deel van de Noordzee en op een vergelijkende studie van het wet- en regelgevend kader voor maricultuur in onze buurlanden. Hiervoor zal De Blauwe Cluster in dialoog gaan met haar leden, partners en betrokken overheidsdiensten.

Voor meer informatie kan je contact opnemen met Ann Overmeire.

Blijf op de hoogte! Schrijf je in op onze nieuwsbrief: 

We versturen ongeveer om de 2 weken een nieuwsbrief.