Coastbusters: Join the revolution

De partners in het Coastbusters-project zetten in op innovatie en op de natuur geïnspireerde oplossingen (nature-based solutions of NbS) met als doel nieuwe ecosystemen te creëren en beschadigde ecosystemen te herstellen langs de Vlaamse kust. 

De Coastbusters Day was niet alleen bedoeld om het bewustzijn van en het draagvlak voor dergelijke oplossingen te verhogen, maar fungeerde ook als een oproep om ambassadeur te worden voor NbS in een geïntegreerd en dynamisch kustbeheer. 

Tijdens het event wisselden de deelnemers heel wat inzichten rond nature-based solutions met elkaar uit. Meer daarover lees je verderop in dit artikel.  

De Coastbusters Day ging van start met een voorstelling van de veelbelovende resultaten van het Coastbusters-project, dat focust op biogene riffen om nieuwe ecosystemen te creëren of bestaande ecosystemen te herstellen. 

Biogene riffen worden opgebouwd door organismen zoals mosselen of zandkokerwormen, en versterken natuurlijke processen. Deze slim aangelegde, zelfgroeiende mosselriffen op de grens van het ondiepe water (de vooroever) kunnen kusterosie beperken en hebben een positieve impact op biodiversiteit en het ecosysteem aan de kust. 

Na 6 jaar experimenteren en wetenschappelijk observeren op zee ligt er een nieuwe natuur gebaseerde kustbeschermingstechniek op tafel. De grootste uitdaging was de zoektocht naar een manier om biobouwers zoals mossels en kokerwormen te helpen gedijen onder de heersende omstandigheden. 

De partners in het Coastbusters-project combineerden bestaande aquacultuurtechnieken (hangcultuur) met ingenieuze mosselshakers om het beoogde biogene rif een stevige duw in de rug te geven. 

In een testopstelling voor de kust van De Panne werden eerst verschillende soorten en technieken getest als biogene bouwer. Mosselen en schelpkokerwormen bleken hiervoor beter geschikt te zijn dan oesters en zeewier. 

De belangrijkste innovatieve elementen in de installatie zijn de mosselshaker en het biofaciliterende anker. Deze veelzijdige mariene constructie is een betaalbaar standalonesystem dat makelijk te implementeren is en bovendien de biodiversiteit ondersteunt. 

Verder wordt er gebruik gemaakt van speciaal ontworpen touwen die langzaam vergaan in een marien klimaat. Indien deze touwen beschadigd raken en in het mariene ecosysteem terechtkomen, blijft de ecologische impact hiervan beperkt.  

De voorgestelde optimale opstelling is een langwerpig mosselrif dat evenwijdig met de kust loopt. Het is belangrijk dat dit rif continu uitbreidt, inclusief met andere soorten. De natuurlijke aangroei moet bovendien in balans geraken met het remmende effect van predatoren (zeesterren en krabben) en hoge fysische omgevingsstress (golfwerking).   

Om een optimaal resultaat te garanderen, moet het rif onder alle weersomstandigheden nauwkeurig opgevolgd worden. Binnen die context hebben de partners in het Coastbusters-project een monitoringroadmap uitgewerkt en verschillende nieuwe innovatieve monitoringstechnieken ontwikkeld, waarbij onder andere gebruik gemaakt wordt van onderwaterdrones. 

De pilootstudie voor de Belgische kust heeft duidelijk aangetoond dat het basisconcept realistisch, haalbaar en werkzaam is. In de toekomst staan er vervolgprojecten gepland om het concept nader uit te werken en de mogelijkheden van nature-based solutions verder te onderzoeken.

Na de voorstelling van het onderwaterrif ging het programma verder met de voorstelling van de grasdijk in Middelkerke. Dit vernieuwende project werd in 2019 beloond met de eerste Blue innovation Captain Awardvoor innovatieve overheid. 

De grasdijk is een effectieve implementatie van NbS en is er gekomen op vraag van de bevolking. Bij de implementatie van NbS is open en heldere communicatie essentieel om voldoende draagvlak voor de voorgestelde oplossing te creëren. 

Belangrijk is daarbij dat alle deelaspecten van het kustsysteem moeten meegenomen worden, ook het sociale aspect. Het is niet meer enkel de ingenieur die met oplossingen komt, er moet samengewerkt worden met alle betrokkenen.

Vervolgens gingen verschillende gerenomeerde sprekers dieper in op het belang en de toekomst van nature-based solutions.

• Prof. Emeritus Patrick Meire (Universiteit Antwerpen) voerde een pleidooi om ecosystemen te herstellen, de complexiteit weer op te zoeken en zo meer veerkrachtige systemen te creëren. Het volledige kustsysteem moet hierbij aangepakt worden. Pilootprojecten zijn noodzakelijk om mensen van de meerwaarde van NbS te overtuigen.
   
• Stefan Aarninkhof (Ecoshape) benadrukte dat natuurlijke oplossingen dynamisch, functioneel, innovatief, lokaal en contextspecifiek moeten zijn om tot daadwerkelijke implementatie te komen. Hij wees er verder op dat er wel heel wat pilootprojecten opgestart worden, maar dat er nog te weinig opgeschaald wordt. 
   
• Margriet Droullion (Universiteit Gent) en Kristof Eggermont (Econopolis) besloten dat het erg moeilijk is om de economische waarde van NbS exact te duiden. NbS leveren heel wat voordelen op, maar die zijn moeilijk mee te nemen in berekeningen. Je kunt ook de ene NbS niet zomaar naast de andere leggen.  

We willen graag alle sprekers en deelnemers  bedanken voor hun constructieve bijdrage aan de Coastbusters Day. Samen blijven we ons actief inzetten voor natuurlijke oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.