Ecosysteemdiensten in de Noordzee blootgelegd

In het SUMES project ontwikkelen Universiteit Gent, Universiteit Antwerpen en VLIZ een model om de duurzaamheid van menselijke activiteiten op zee te berekenen. Eén van de technieken die ontwikkeld wordt, richt zich op het kwantificeren van de impact op mariene ecosysteemdiensten. Ecosysteemdiensten zijn alle voordelen die de mens uit de natuur haalt, zoals vis, proper water, koolstofopslag, hernieuwbare energie, …

Een showcase met offshore wind

Een eerste belangrijke stap in de ontwikkeling van zo’n model is om een volledig inzicht te krijgen in hoe het mariene ecosysteem functioneert, hoe de ecosysteemdiensten ontstaan en hoe een menselijke activiteit hierop een impact kan hebben. In SUMES werd alle kennis rond ecosysteem functioneren en ecosysteemdiensten in continentale zeeën zoals de Belgische Noordzee samengebracht en in een oorzaak-gevolg diagram gegoten. De belangrijke effectketens worden op die manier geïdentificeerd.

Als voorbeeld werd de effectketen van een offshore windmolenpark in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat er effecten verwacht worden op 9 ecosysteemdiensten: esthetische waarde, hernieuwbare energie, recreatie, transport, visserijproductie, waterkwaliteitsregulatie, klimaatregulatie, zandbeschikbaarheid, en instandhouding habitat.

Impact berekenen vergt maatwerk

Het diagram wordt vervolgens als leidraad gebruikt om de impacten van het windpark op de 9 ecosysteemdiensten effectief door te rekenen. De kwantificatiemethode voor elke ecosysteemdienst is echter verschillend. Soms worden bestaande modellen aangepast - bijvoorbeeld voor waterkwaliteitsregulatie - of er worden nieuwe methodes ontwikkeld - bijvoorbeeld om het effect op de recreatieve waarde te kwantificeren (bv. vogel spotten). De verschillende methodes worden vervolgens samengebracht in een geïntegreerd model waarmee het effect op mariene ecosysteemdiensten kan berekend worden voor verschillende scenario’s (projectontwerpen, ruimtelijke plannen, …).

Door ecosysteemdiensten mee in rekening  te brengen kunnen we een stap verder zetten dan het  vermijden van negatieve impacten, maar kunnen we ook activiteiten zodanig gaan ontwikkelen dat ze positieve effecten hebben op het milieu en op de mens. De showcase toont aan dat bepaalde parameters een grote invloed hebben op de ecosysteemdiensten (bijvoorbeeld structurele complexiteit van harde infrastructuur), en het is dan ook cruciaal om hier aandacht aan te besteden bij de ontwikkeling van nieuwe activiteiten.

Meer weten over SUMES?

Wil je naar aanleiding van dit artikel meer te weten komen over het identificeren en berekenen van mariene ecosysteemdiensten, en/of wens je gewoon meer gedetailleerde info over het SUMES project?  

Neem dan contact op met de projectcoördinator Sue Ellen Taelman van Universiteit Gent (E: SueEllen.Taelman@UGent.be, T: +32 9 264 58 71)