Op naar grootschalige offshore aquacultuur in Vlaanderen
In het MARCOS-project onderzochten Haedes, Brevisco, AtSeaNova en DEME het potentieel van grootschalige, offshore aquacultuur (LSOA) vóór de Vlaamse kust. Daarbij kwamen drie scenario's aan bod: aquacultuur als "stand-alone" activiteit in zones dicht bij de kust; geïntegreerd met andere activiteiten in nieuwe offshore zones; en geïntegreerd in reeds operationele windmolenparken.
Doel was een volgende, onderbouwde stap te zetten richting toekomstige ontwikkelingen en investeringen. Eerst werden de sterke en zwakke punten geanalyseerd, de risico's beoordeeld en kennis verzameld om het potentieel te beoordelen. Aan het einde van het project werd in een roadmap vastgelegd wat er allemaal nodig is om de slaagkansen van LSOA te maximaliseren.
Tools
De projectpartners gebruikten Design Thinking Tools om de complexiteit van het onderwerp in kaart te brengen. Dit resulteerde in een duidelijk overzicht van de SMART-indicatoren om toekomstige gebieden te selecteren voor de ontwikkeling van LSOA. De selectie gebeurt op basis van een set aan parameters die soortspecifiek zijn, en dus verschillend voor de kweek van zeewieren (AtSeaNova) en mosselen (Brevisco).
Het numerieke model dat Haedes ontwikkelde, leverde enerzijds een antwoord op het potentieel van LSOA als element van veerkrachtige kustlijnen én verschafte inzichten over hoe LSOA-structuren en de verankeringssystemen ervan theoretisch kunnen worden ontworpen (DEME). Voor zowel mossel- als zeewierkweek zijn er voldoende indicaties dat ze een dempend effect hebben op de golven.
Met deze toolbox bouwden de partners voldoende vertrouwen op om verdere stappen te zetten in het gedetailleerd ontwerpen van dergelijke LSOA structuren. Om tot de vereiste kennis en instrumenten te komen, zullen in-situ waarnemingen en testresultaten op schaal in combinatie met slimme infrastructuur op zee nodig zijn.
Toekomst
Aangezien het MARCOS-project werd opgezet als een haalbaarheidsstudie zullen de resultaten van het project verder gevaloriseerd worden in opvolgtrajecten. Daartoe slaan partners Haedes en Brevisco de handen ineen met kennispartners VLIZ, ILVO en UGent, en met de bedrijven Hypertechnics en SIOEN. In het opvolgproject MARCOS Plus zal de focus liggen op:
- Duurzame mariene voeding & mariene biotechnologie: ontwikkeling van een zeer betrouwbaar instrument om het gedrag en de levensduur van grootschalige aquacultuurinstallaties over de hele wereld te bepalen op basis van de plaatselijke omstandigheden.
- Ecosysteembenadering: monitoren van aquacultuur en de onmiddellijke impact (micro- en macroschaal) op het milieu en potentiële ecosysteemdiensten zoals CO2-vastlegging, het vermogen om water te zuiveren en de biodiversiteit in de nabijheid van een LSOA te stimuleren.
- Smart seas: digitalisering van LSOA en inzetten op Industrie 4.0, waarbij natuurversterkende diensten gecombineerd worden met digitale oplossingen en geïntegreerde monitoring van infrastructuur, biomassagroei en milieuomstandigheden.
Slotbemerkingen
De economische haalbaarheid van LSOA in de Noordzee en daarbuiten zal in de toekomst het best worden beoordeeld vanuit een "multi-effect"-perspectief. Daarbij moet rekening worden gehouden met de ecosysteemdiensten en de spin-off-effecten, bv. positieve effecten op de voedselketen en sociaal-economische effecten, alsook de potentiële bijdrage tot een grotere biodiversiteit.
Wil LSOA een toekomst hebben, dan moeten de positieve effecten van een dergelijke installatie volledig in het bedrijfsmodel kunnen worden opgenomen. LSOA moet ook gelijktijdig inzetten op digitalisatie en automatisatie van metingen, infrastructuur, oogst en O&M, en zo een volwaardig onderdeel worden van Industrie 4.0.
