Op weg naar één blauwe toekomst: van ambitie naar actie

Van 9 tot 13 juni 2025 was Nice het toneel van de derde VN-Oceaanconferentie. De focus lag niet alleen op het formuleren van ambities, maar ook op versneld werk maken van oplossingen. De conferentie leidde tot het aannemen van het Nice Ocean Action Plan, en bevestigde de ratificatie van het Verdrag voor de Bescherming van Biodiversiteit op Volle Zee, terwijl er belangrijke doorbraken werden geboekt op het gebied van oceaanfinanciering, governance, inclusie en innovatie.

UNOC3 benadrukte dat er al heel wat wetenschappelijke inzichten over de toestand van de oceaan beschikbaar zijn. Om actuele uitdagingen aan te pakken, is er echter nog nood aan gecoördineerde actie, politieke wil, financiering en eerlijke oceaangovernance. Volgende aandachtspunten kwamen daarbij aan bod: 

• We moeten het silo-denken loslaten en de samenwerking tussen uiteenlopende sectoren en disciplines versterken;
• Natuurgebaseerde oplossingen (Nature-based Solutions) moeten een centrale plek krijgen in het oceaanbeleid;
• Lokale gemeenschappen, vrouwen, jongeren en inheemse kennis moeten actief worden betrokken bij de besluitvorming;
• Er is dringend behoefte aan structurele en duurzame financiering voor de bescherming en het herstel van de oceaan.

Tijdens UNOC 3 vonden er verschillende Ocean Action Panels plaats. Dit zijn thematische werkgroepen waarin landen samenwerken aan tastbare oplossingen voor een gezonde en duurzame oceaan. Ze brengen betrokkenen van over de hele wereld samen – van beleidsmakers en wetenschappers tot ngo’s en lokale gemeenschappen – om kennis uit te wisselen en gezamenlijke actieplannen te ontwikkelen. 

Elk panel boog zich over een concreet thema, gaande van kustbescherming en duurzame visserij tot financiering van oceaanherstel. Hieronder lichten we enkele van de belangrijkste inzichten en aanbevelingen uit de verschillende Ocean Action Panels toe.

1. Herstel van mariene ecosystemen en natuurlijke veerkracht

   Er werd sterk gepleit voor een mondiale systeemaanpak van het oceaanherstel, met onder andere de uitvoering van het BBNJ-verdrag, het beëindigen van schadelijke subsidies, en de toepassing van nature-based solutions. Ook slimme havens en een geïntegreerde aanpak van kustzones kwamen naar voren als cruciale elementen van een toekomstbestendig beleid.
    

2. Duurzame oceaanfinanciering en blauwe economie

   Oceaanfinanciering blijft ver achter op de ambities. Er is nood aan innovatieve instrumenten zoals blauwe obligaties, blue carbon en blended finance. Tegelijk moet de blauwe economie inclusief en regeneratief zijn, met aandacht voor duurzame visserij, kleinschalige producenten, en voedselzekerheid over de hele keten.

3. Wetenschap, beleid en recht: van kennis naar uitvoering 

   Wetenschappelijke inzichten, oceanobservatie en technologie zijn klaar om het beleid te voeden, maar politieke daadkracht blijft uit. Het is essentieel om ook traditionele en lokale kennis te integreren. Tegelijk vraagt de effectieve toepassing van internationale verdragen zoals UNCLOS om meer samenwerking, monitoring en juridische capaciteit. 

4. Samenwerking, beleidsintegratie en systeemverandering

   Er is dringende nood aan het doorbreken van silo’s. Thema’s als klimaat, oceaan en biodiversiteit mogen niet langer apart benaderd worden. Ook vervuiling – van plastic tot chemische stoffen – vereist een grensoverschrijdende aanpak. Tot slot moet regionale samenwerking versterkt worden om internationale afspraken daadwerkelijk te implementeren.

• Verdrag voor biodiversiteit op volle zee: 55 landen, waaronder België, hebben het BBNJ-verdrag geratificeerd. Het verdrag gaat naar verwachting op 1 januari 2026 van kracht.
• Financiering voor blauwe economie: Publieke en private actoren zegden €8,7 miljard toe. De VN werkt aan een nieuw financieringsmechanisme tegen 2028.
• One Ocean Finance Initiative: Gelanceerd als nieuw kader voor inclusieve, coherente en waardengedreven oceaanfinanciering.
• Moratorium op diepzeemijnbouw: 37 landen, inclusief meerdere EU-lidstaten, riepen op tot een stop op commerciële diepzeemijnbouw.
• Nieuwe mariene beschermde gebieden: Onder andere in Frans-Polynesië, Colombia, Tanzania en Chili, waar de bescherming van de exclusieve economische zone (EEZ) fors werd uitgebreid.
• Sea’ties Declaration: 70 kuststeden engageerden zich om samen werk te maken van kustbescherming en maatregelen om ons aan de stijgende zeespiegel aan te passen.
• Bescherming van koraalriffen: 11 landen beloofden versnelde actie voor het herstel van klimaatresistente koraalecosystemen.
• UNOC3 als wetenschappelijke mijlpaal: Voor het eerst begon de VN-conferentie met een grootschalig internationaal wetenschapscongres met concrete aanbevelingen.

UNOC3 in Nice zette een nieuwe mondiale standaard voor oceaanbeleid: gebaseerd op wetenschap, rechtvaardigheid en samenwerking. Er is een duidelijk signaal gegeven dat het tijdperk van vrijblijvende beloftes voorbij is. Wat nu telt, is implementatie. 

Voor België biedt dit kansen om zijn blauwe beleid te versterken rond governance, financiering, ecosystemen en internationale samenwerking. Op die manier kunnen we een structurele bijdrage leveren aan een gezonde, veerkrachtige oceaan.