Verdiep je in het Europese programma Horizon Europe

Horizon Europe is het belangrijkste kaderprogramma van de Europese Unie voor onderzoek en innovatie. Dit initiatief loopt van 2021 tot en met 2027 en het totaalbudget bedraagt maar liefst 95,5 miljard euro. Het programma omvat drie verticale pijlers en enkele horizontale acties.

• Pijler 1 - Excellente Wetenschap: Versterking en uitbreiding van de wetenschappelijke basis van de EU;
• Pijler 2 - Wereldwijde uitdagingen en het Europees industrieel concurrentievermogen: Stimuleren van belangrijke technologieën en oplossingen die het EU-beleid en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling onderbouwen;
  
   
• Pijler 3 - Innovatief Europa: Stimuleren van marktcreërende doorbraken en ecosystemen die innovatie in de hand werken; en
  
   
• Horizontale acties: Bredere participatie en versterking van de Europese onderzoeksruimte.

Deel van een Europese strategie

Europa heeft zich geëngageerd voor een aantal grote doelstellingen zoals de Europese Green Deal, het Europees kankerbestrijdingsplan en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN. Die ambities vertalen zich in vijf missies:

• Kanker;
• Aanpassing aan de klimaatverandering, inclusief maatschappelijke transformatie;
• Gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren;
• Klimaatneutrale en slimme steden; en
• Bodemgezondheid en voedsel. 

Deze missies zullen op hun beurt aanleiding geven tot vele specifieke acties, waaronder het portfoliobeheer van Horizon Europe-projecten. Waar dit relevant is, zullen de projectoproepen dus expliciet verwijzen naar bv. de missie “Gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren”.

Naast die missies zal de Europese Commissie ook partnerschappen aangaan met EU-landen, de particuliere sector, stichtingen en andere belanghebbenden. Daarbij heeft men drie types van partnerschappen voor ogen: de co-programmed, co-funded en institutionalised partnerschappen.

Een partnerschap zal altijd themagebonden zijn én enkel georganiseerd worden als er geen geschikter instrument voorhanden is binnen Horizon Europe. Ze zullen openstaan voor een grotere groep deelnemers en uitvoerders, een duidelijke einddatum hebben en doelmatiger, ambitieuzer en beter op de Europese beleidsdoelen afgestemd zijn.

Pijler 2: Wereldwijde uitdagingen en het Europees industrieel concurrentievermogen

Met Pijler 2 wil de Europese Unie belangrijke technologieën en oplossingen stimuleren die het EU-beleid en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling onderbouwen. In Pijler 2 liggen dus de meeste kansen voor bedrijven. Deze pijler is onderverdeeld in zes clusters:

• Cluster 1: Gezondheid

• Cluster 2: Cultuur, creativiteit en inclusieve samenleving

• Cluster 3: Civiele veiligheid voor de samenleving

• Cluster 4: Digitaal, industrie en ruimtevaart

• Cluster 5: Klimaat, energie en mobiliteit

• Cluster 6: Levensmiddelen, bio-economie, natuurlijke hulpbronnen, landbouw en milieu

Hoewel meerdere clusters interessant kunnen zijn voor projecten in de Blauwe Economie, heeft De Blauwe Cluster de afgelopen maanden zich vooral toegelegd op de ontwikkeling van Cluster 5 en 6.

Cluster 5: Klimaat, energie en mobiliteit

Cluster 5 stimuleert de wereldwijde transitie naar een klimaatneutrale en veerkrachtige economie door de klimaatwetenschap te bevorderen en de wereldwijde acceptatie van klimaatmaatregelen (zowel mitigatie als adaptatie) te versnellen in overeenstemming met het Akkoord van Parijs en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN.

Dit omvat het verbeteren van de kennis van het aardsysteem via verschillende sociaaleconomische trajecten, het inschatten van de gevolgen van de klimaatverandering en het ontwerpen en evalueren van oplossingen en trajecten voor mitigatie en adaptatie en gerelateerde sociale transformatie (bron).

De bestemmingen('destinations') binnen cluster 5 zijn:

1. Klimaatwetenschappen en antwoorden voor de transformatie naar klimaatneutraliteit

2. Sectoroverschrijdende oplossingen voor de klimaattransitie

3. Duurzame, zekere en concurrerende energievoorziening

4. Efficiënt, duurzaam en inclusief energiegebruik

5. Schone en concurrerende oplossingen voor alle vervoerswijzen

6. Veilig en veerkrachtig vervoer en slimme mobiliteitsdiensten voor passagiers en goederen

Cluster 6: Levensmiddelen, bio-economie, natuurlijke hulpbronnen, landbouw en milieu

Cluster 6 draagt bij aan het herstel van aangetaste ecosystemen, het terugdraaien van het verlies aan biodiversiteit en het verbeteren van de klimaat­verandering en aan het duurzame en circulair beheer van natuurlijke hulpbronnen te land en ter zee. Zo worden gezonde ecosystemen en de biodiversiteit versterkt die onmisbaar zijn voor duurzame landbouw, aquacultuur en visserij.

Een beter inzicht in de klimaat­mitigatie en het aanpassingspotentieel van ecosystemen zal, onder meer door monitoring en milieuobservaties, bijdragen tot een klimaatslimme en duurzame landbouw, bosbouwsystemen, aquacultuur en visserij (bron).

De bestemmingen ('destinations') binnen cluster 6 zijn:    

1. BIODIV - Biodiversiteit en ecosysteemdiensten

2. FARM2FORK - Eerlijke, gezonde en milieuvriendelijke voedselsystemen

3. CIRCBIO - Circulaire economie en bio-economie

4. ZEROPOLLUTION - Schoon milieu en geen vervuiling

5. CLIMATE - Land, oceanen en water voor klimaatactie

6. COMMUNITIES - Veerkrachtige, inclusieve, gezonde en groene plattelands-, kust- en stedelijke gemeenschappen

7. GOVERNANCE - Innovatief bestuur, milieuwaarnemingen en digitale oplossingen ter ondersteuning van de Green Deal

Calls

Binnen elke cluster worden er bestemmingen ('destinations') gedefinieerd met specifieke inhoudelijke ambities alsook groepen van calls met een bepaald budget en timing. Voor een cluster wordt een werkprogramma van twee jaar gemaakt, bv. 2021 - 2022

Die bestemmingen hebben ofwel een volgnummer (bv. D1) ofwel een acroniem (bv. BIODIV). Verder heeft elke groep van calls een volgnummer (bv. 01) en hebben de specifieke calls eveneens een volgnummer (bv. 01). 

Dat betekent dat elke call dus een een unieke code heeft die er dus bijvoorbeeld zo uitziet:

• HORIZON-CL5-2021-D1-01-07
• HORIZON-CL6-2021-BIODIV-01-02

Wil je graag weten welke calls momenteel al gelanceerd zijn? Bekijk de openstaande calls.

Types van acties

Voor elk specifieke call is ook een type actie bepaald, een totaalbudget voor de call, het verwachte budget van de projecten én het aantal projecten dat gesteund kan worden. Het type actie van een bepaalde call bepaalt in principe: 

• de reikwijdte van wat wordt gefinancierd;
• het subsidiepercentage;
• specifieke evaluatiecriteria om in aanmerking te komen voor financiering; en
• het gebruik van vereenvoudigde vormen van kosten zoals forfaitaire bedragen.

Voor een individuele call kan daarvan afgeweken worden, maar dat wordt dan expliciet vermeld. Ook subsidiepercentages kunnen callspecifiek zijn.

Mogelijke types:

Reseach and Innovation Actions (RIA): Activiteiten die in de eerste plaats gericht zijn op het vergaren van kennis of om de haalbaarheid na te gaan van een nieuwe of verbeterde technologie, product, proces, service of oplossing. Dit kan basis- en toegepast onderzoek, technologische ontwikkeling en integratie zijn, testen, demonstratie en validatie van een kleinschalig prototype in een laboratorium of gesimuleerde omgeving. Deze worden aan 100 % gefinancierd.

Innovation Actions (IA) — Activiteiten die rechtstreeks gericht zijn op het opstellen van plannen en regelingen of ontwerpen voor nieuwe, gewijzigde of verbeterde producten, processen of diensten. Deze activiteiten kunnen prototyping, testen, demonstreren, piloten, grootschalige product validatie en marktreplicatie zijn. Deze worden aan 70 % gefinancierd voor profit en 100 % voor non-profit.

Coordination and Support Actions (CSA) — Activiteiten die bijdragen tot de doelstellingen van Horizon Europa. Dit geldt niet voor R&I-activiteiten, tenzij die worden uitgevoerd in het kader van de participatie en verspreiding van excellentie (onderdeel van 'Verbreding deelname en versterking van de Europese onderzoeksruimte"). Deze worden aan 100 % gefinancierd.

Overzicht financieringspercentages

Alternatieve types

Naast bovengenoemde acties zijn er ook nog minder vaak voorkomende acties zoals Programme Co-Fund Actions (CoFund) , Innovation and Market Deployment Actions (IMDA) , Training and Mobility Actions (TMA), Pre-Commercial Procurement actions (PCP) en Public Procurement of Innovative solutions actions (PPI). 

In cluster 4 en 5 zullen voor de calls van co-programmed partnerships de percentages maar tot maximaal 60% gaan voor bedrijven

Alle informatie over de subsidiabiliteit, de gunningcriteria, de procedures, etc … is te vinden in de Algemene Bijlagen bij het Werkprogramma 2021 – 2022.

Publicatie calls en infomomenten

Binnen pijler 2 is de opening van de calls voor 2021 voorzien voor 22 juni met als deadline 6 oktober. De calls worden gepubliceerd op de EU Funding & Tenders Portal van de Europese Commissie.

Interesse om deel te nemen aan calls binnen het kader van Horizon Europe? Van 28 juni tot 9 juli organiseert de Europese Commissie diverse infodagen over het programma. Noteer alvast volgende dagen in je agenda:

• 5 en 6 juli: Infodagen Cluster 5 - Klimaat, energie & mobiliteit
• 7 en 8 juli: Infodagen Cluster 6 - Levensmiddelen, bio-economie, natuurlijke hulpbronnen, landbouw en milieu.