De blauwe economie als motor voor groei en samenwerking

In het interview deelt Piet Opstaele zijn inzichten over de strategie en de toekomst van de cluster. Hij gaat daarbij in gesprek met Niko Fierens, CEO Maritime & Offshore bij MULTI.engineering, die nauw betrokken is bij de werking van De Blauwe Cluster en de kmo-leden vertegenwoordigt in de Raad van Bestuur.

Lees het volledige interview, oorspronkelijk gepubliceerd op de website van MULTI.engineering, om meer te ontdekken over onze strategie en visie voor de toekomst.

Binnen een netwerk van 180 bedrijven en kennisinstellingen brengt De Blauwe Cluster sterke partnerschappen tot stand om innovatie in de blauwe economie te versnellen. De organisatie richt zich op vijf strategische domeinen:

• Offshore hernieuwbare energie, waar België internationaal erkend is als koploper;
• Maritieme beveiliging: schepen en kritieke infrastructuur  aan en op zee beschermen tegen aanvallen en sabotage;
• Duurzaam kustbeheer;
• Duurzame visserij en mariene biotechnologie, bijvoorbeeld toepassingen van zeewier in de medische sector;
• Decarbonisatie en automatisering van de scheepvaart.

Sinds haar oprichting heeft De Blauwe Cluster een sterk Europees en internationaal netwerk opgebouwd en ongeveer 100 innovatieprojecten gefaciliteerd en gefinancierd, met een totale waarde van meer dan €100 miljoen.

Piet Opstaele benadrukt de unieke rol van de cluster: "We hebben de kans een nieuwe offshore-economie te ontwikkelen die natuur en industrie verenigt. De innovaties van onze bedrijven creëren economische waarde én versterken de biodiversiteit in de Noordzee."

O&O-projecten binnen De Blauwe Cluster kunnen rekenen op overheidssteun, maar vergen ook aanzienlijke bijdragen van deelnemende bedrijven op het vlak van budget, tijd en expertise. Deze investeringen zijn niet zonder risico. Niko Fierens: "De grootste uitdaging is niet het bedenken van innovatieve ideeën, maar de volgende stap: verdere ontwikkeling en commercialisatie. Onderzoek en ontwikkeling moeten uiteindelijk rendement opleveren - niet alleen voor de investerende bedrijven, maar ook voor de overheid, die impact verwacht in jobs en economische groei."

Piet Opstaele voegt toe: "Iedereen is overtuigd dat innovatie essentieel is voor een klein land om competitief te blijven in een globale markt met steeds kortere productcycli en een versnelde digitalisering. Vlaanderen heeft misschien weinig grote industriële spelers, maar wel een sterke maakindustrie, uitstekende onderzoeksinstellingen en hoogopgeleide ingenieurs die innovatie voortstuwen. De uitdaging is nu om deze innovaties succesvol internationaal te positioneren."

De Blauwe Cluster ondersteunt bedrijven ook bij commercialisatie: Piet Opstaele:
"We helpen bedrijven niet alleen met het opstarten van R&D-projecten; we begeleiden ze ook bij het valorisatieproces. Hoe pakken ze dit aan? Wat is een slimme go-to-marketstrategie? Waar zit het grootste marktpotentieel? We delen marktinzichten, lobbyen bij beleidsmakers om barrières weg te nemen en denken mee over hoe innovaties economische waarde kunnen genereren."

Piet en Niko merken een positieve verschuiving richting ondernemerschap bij start-ups en onderzoeksinstellingen, maar benadrukken dat er nog veel werk aan de winkel is. Niko: "Vlaanderen investeert relatief veel in vroege fases van innovatie, van idee tot onderzoek. Voor latere fases - ontwikkeling, testen, opschalen en commercialisatie - zijn de beschikbare instrumenten nog beperkt, terwijl bedrijven ook daar grote risico’s nemen. Een vaak genoemd bezwaar is Europa’s wens om oneerlijke concurrentie tussen lidstaten te vermijden." 

"Toch bemoeilijkt het gebrek aan ondersteuning het voor Vlaamse bedrijven, vooral kmo's, om internationaal te concurreren, terwijl ze wereldleiders zijn in baggeren, scheepstechnologie en offshore hernieuwbare energie."

Omdat de lokale markt beperkt is - de Belgische Noordzee is bijna volledig ontwikkeld—moet commercialisatie vaak internationaal worden opgeschaald. Niko: "Vlaamse bedrijven moeten hun oplossingen in Europa en wereldwijd kunnen opschalen. Dat is een grote stap, vooral voor kmo's. Zowel de overheid als De Blauwe Cluster kunnen helpen de risico’s van internationalisering te beperken."

De Blauwe Cluster legt een sterke focus op energietransitie en duurzaamheid.

Piet Opstaele: "We moeten blijven ontwikkelen en samenwerken om voldoende schaal te bereiken en internationaal competitief te blijven. Offshore is een van de goedkoopste manieren van energieproductie, en Europa beseft het belang van een eigen energievoorziening. Investeringen in innovatie zijn cruciaal. MULTI.engineering doet hier vandaag al aan mee, bijvoorbeeld met de ontwikkeling van de Moray Base, een drijvende fundering voor windturbines."

Niko Fierens: "De vraag naar duurzame energie zal terugkomen. China loopt snel voorop, maar de huidige marktdaling creëert onzekerheid. Daarom is extra ondersteuning voor bedrijven die in nieuwe technologieën investeren zo belangrijk."

Piet Opstaele: "MULTI.engineering is ongetwijfeld een kernlid van De Blauwe Cluster. Ze zijn nauw betrokken bij onze activiteiten en leveren een actieve bijdrage aan vele innovatieprojecten."

Niko Fierens bevestigt: “Mijn collega Jef Monballieu zit in de stuurgroep, die de clusterprojecten aanstuurt en opvolgt. In de afgelopen jaren zwaren we betrokken bij projecten in vier van de vijf domeinen waarin De Blauwe Cluster actief is. Als ingenieursbureau nemen we zelden het voortouw, maar we zijn een sterke partner om aan boord te hebben."

"We spelen ook een rol in verschillende industriële adviesraden. Deze raden ondersteunen onderzoeksprojecten van kennisinstellingen met praktische input vanuit de industrie, om zoveel mogelijk onderzoek om te zetten in concrete, commerciële toepassingen.”

De Blauwe Cluster stimuleert actief samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen: een synergie die vaak tot sterke, innovatieve resultaten leidt.

Niko: "Recent werd MULTI.engineering partner in ons grootste Europese subsidieproject tot nu toe: I3FLOAT, gericht op de versterking van Europa’s drijvende windindustrie. 

Het project omvat onderzoek, ontwikkeling en coaching, met partners uit Europa waaronder 24SEA, het Franse onderzoekscentrum Océanide, het Belgisch-Portugese bedrijf HAEDES en onze Slowaakse collega’s die een deel van het project uitvoeren."

De Blauwe Cluster wil zich in de toekomst nog sterker richten op domeinen waarin Vlaanderen internationaal uitblinkt, zoals natuurgebaseerde oplossingen, maritieme veiligheid en slimme scheepvaart. Daaruit kunnen gerichte projecten ontstaan.

Piet: "Europese samenwerking kan verder worden versterkt. Tegelijk bekijkt de Raad van Bestuur hoe de middelen voor verdere groei veiliggesteld kunnen worden. Overheidssteun blijft essentieel, niet alleen om innovatie te stimuleren, maar ook om een gelijk speelveld te creëren waarin kmo's dezelfde kansen krijgen als grote bedrijven."